Termen voor muziekinstrumenten, zangstemmen en ensemblebenamingen, die ontbraken nog in het NDE-Termennetwerk, een tool waarmee je kunt zoeken in gemeenschappelijke termenlijsten. Maar dankzij de toevoeging van de termenlijst Uitvoeringsmedium kunnen gebruikers nu ook muziektermen raadplegen.
Eric van Balkum, metadataspecialist bij Podiumkunst.net, spreekt van een heuse primeur. Voor het eerst is er een Nederlandstalige thesaurus beschikbaar met meer dan 3000 gestandaardiseerde termen en uniform resource identifiers (uri’s) voor muziekinstrumenten, zangstemmen en ensemblebenamingen. “Die hebben we nodig, want je wilt je gebruikers niet vragen om bijvoorbeeld met een Duitse zoekterm te gaan zoeken,” zegt Eric. Hij heeft de termenlijst samen met een werkgroep namens Podiumkunst.net ontwikkeld. “In zes talen, want we hebben de ambitie dat instellingen wereldwijd de thesaurus gaan gebruiken.”
Cellist kan straks makkelijk repertoire zoeken
Dankzij de nieuwe termenlijst kunnen gemakkelijk details worden vastgelegd over een cd, lp of bladmuziek. Bijvoorbeeld dat het gaat om een strijkorkest. Eric legt uit: “Op een dieper niveau kun je aangeven welke specifieke instrumenten het orkest omvat, zoals violen, een altviool en een cello. Hierdoor wordt het voor bijvoorbeeld een cellist mogelijk om binnen een breed repertoire te zoeken naar geschikt materiaal voor zijn instrument.” Deze classificatie opent nieuwe mogelijkheden voor muzikanten en muziekliefhebbers om gerichter en efficiënter te zoeken naar relevante muziekbronnen.
Het Termennetwerk als sleutel tot gegevenskoppeling
Dankzij het Termennetwerk kunnen terminologiebronnen worden ontsloten. Dat maakt op zijn beurt koppelingen via linked data mogelijk. “Met behulp van het Termennetwerk hebben metadateerders die werken beschrijven alleen de code van dat specifieke werk nodig om alle beschikbare informatie te vinden en koppelingen te maken”, vertelt Eric. Dat is handig, omdat materialen vaak bij verschillende partijen liggen opgeslagen. “Beeld & Geluid heeft bijvoorbeeld opnamen van radio- en tv-programma’s, Stichting Omroep Muziek heeft de bladmuziek die daarbij hoort. Op andere plekken kunnen nog meer materialen liggen. Wanneer al deze gegevens worden samengebracht onder één kop, zal alles makkelijker vindbaar (en identificeerbaar) zijn en kunnen werken eenvoudiger worden beschreven.”
Podiumkunst.net wil dat doen door een digitaal platform te ontwikkelen waarin het Nederlandse podiumkunst-erfgoed samenkomt. Het doel van deze Podiumkunst.net knowledge graph is om collecties die gebruikmaken van terminologiebronnen te ontsluiten en alle informatie op één centrale plek beschikbaar te stellen, zodat belanghebbenden en geïnteresseerden makkelijk en snel informatie kunnen vinden.
Meer termenlijsten op komst
In de toekomst hoopt Eric nog veel meer nieuwe termenlijsten aan het Termennetwerk te kunnen toevoegen. “Denk bijvoorbeeld aan lijsten over werken, podia, genres en uitvoerenden. Door de termenlijsten als linked data beschikbaar te stellen wordt het steeds makkelijker om muziekcollecties met elkaar te verbinden. Wanneer een altviolist meespeelt op een cd, kan er bij die persoon worden aangegeven dat diens uitvoerend medium altviool is. Zo kun je stukken vinden die aan de term ‘altviool’ voldoen, en mensen vinden die dat instrument bespelen”, legt Eric uit. De belangrijkste terminologiebron die Eric samen met de werkgroep ontwikkelt is ‘Werken’. “Deze is cruciaal, omdat de meeste zoekvragen betrekking hebben op het vinden van een bepaald werk. Daarbij kunnen materialen in muziek- en theatercollecties met behulp van deze lijst aan werken worden gekoppeld.”
Het Termennetwerk speelt een belangrijke rol in het begrijpen, standaardiseren en verbinden van de termen en begrippen binnen het digitale erfgoedveld. Het biedt een gemeenschappelijke taal die de communicatie, samenwerking en kennisuitwisseling bevordert, en draagt bij aan het streven om het digitale erfgoed toegankelijk en bruikbaar te maken voor de samenleving. Het Termennetwerk wordt voortdurend geüpdatet en uitgebreid om rekening te houden met nieuwe ontwikkelingen en inzichten binnen het digitale erfgoed. Zo wordt het steeds makkelijker om connecties tussen collecties te maken en om informatie over bijvoorbeeld dus uitvoeringsmedia te vinden.
met dank aan het Netwerk Digitaal Erfgoed
