.

Terugblik op Het Archieftraject 2022

Eind maart hebben de deelnemers van Het Archieftraject hun traject afgerond! Na vijf maanden hard werken, het archief induiken en verschillende  inspiratiesessies ontwikkelden de deelnemers actieplannen waarin ze de geleerde lessen uit het traject omzetten naar concrete acties om uit te voeren. Hoe hebben ze dit gedaan, en wat zijn de plannen voor de toekomst? 

Hoe gingen ze te werk?

Elke situatie en ambitie is weer anders, en dat is te zien in de plannen. Wel hebben ze grofweg dezelfde aanpak. Elke deelnemer beschrijft eerst hoe het archief er nu aan toe is. De verschillende onderdelen van Het Archieftraject hebben daar inzicht in gegeven. Vervolgens beschrijven ze de gewenste situatie: hoe zou het archief er idealiter uitzien? Het traject en de verschillende sessies boden hiervoor inspiratie. Als laatste beschrijven ze hoe ze van de huidige naar de gewenste situatie komen in concrete uitvoerbare acties. En de coaches geven hier tips voor. Zo komen ze tot handige plannen die gelijk in actie gebracht kunnen worden. 

Archief The Beach door Anna Klevan, 2023

Inzichten en actieplannen

Naast alle praktische kennis die ze hebben opgedaan, zoals hoe papier te bewaren, wat duurzame bestandsformaten zijn en hoe je een goede mappenstructuur opzet, hebben de deelnemers nagedacht over een visie op het archief en hun ambities. Welke rol heeft het archief voor ze, en welke kan het hebben?

Zo denkt kunstenaarsduo K&A over hun archief als een ‘living archive’, waar vooral de relatie tussen het archief en hun huidige werk de focus heeft. “Een doorlopende wisselwerking tussen verleden, heden en toekomst.” Niet alleen kan hun archief inspiratie zijn voor nieuw werk, vaak zijn zij ook geïnteresseerd in het (vroege) werk van andere kunstenaars, en willen daarom hun eigen archief alvast goed bewaren. 

Operafestival O. heeft gewerkt aan hele heldere en concrete doelstellingen voor hun archief. Zodat alles netjes volgens de (wettelijke) regels wordt gedaan, maar ook dat het archief toegankelijk is en blijft. Één van hun doelstellingen is om te kijken naar de internationale impact die zij als festival hebben en te zoeken naar een manier waarop het archief deze impact in beeld kan brengen. 

Ensemble Kluster5 heeft nagedacht over welke doelgroepen interesse kunnen hebben in hun archief. Het archief is niet alleen voor hun publiek interessant, ook voor componisten, donateurs en fondsen, en voor Kluster5 zelf. Het archief helpt Kluster5 om een beter overzicht te hebben van hun activiteiten en hun staat van dienst, én ze willen het archief inzetten om publiek ook buiten de concertzaal te bereiken. 

Grafisch ontwerper Richard Niessen besefte dat zijn archief al aardig op orde is. Daardoor kon hij tijdens het traject verder werken aan het idee van het archief als een stad, wat hij als organisatiestructuur verder wil verkennen. Hij is benieuwd of door deze structuur nieuwe dwarsverbanden tussen processen ontstaan, en daarmee nieuwe verhaallijnen opduiken. 

The Beach is een sociaal culturele incubator in Amsterdam Osdorp die kunst en cultuur beschouwt als motor voor maatschappelijke vernieuwing. The Beach doet dit door het ontwikkelen en uitvoeren van sociaal-culturele programma’s met en voor de buurt en het entameren en faciliteren van onderzoeken. Ze namen contact op met Stadsarchief Amsterdam om te kijken hoe zij hun archief, en daarmee de legacy van de wijk, duurzaam kunnen bewaren. Hierdoor kregen ze veel praktische tips en materialen om hun archief goed te verzorgen. 

Ontwerpbureau Van Eijk en Van der Lubbe vond in hun archief de ontwikkeling van het bureau terug, van auteursontwerp naar strategisch ontwerp. Dit gaat gepaard met andere soorten materialen, en andere manieren van werken. Ze hebben de grote archiefklus opgedeeld in hele kleine behapbare stappen zodat er elke week aan gewerkt kan worden. En om makkelijker te bepalen wat te bewaren, hebben ze samen met de coach een keuzeflowchart gemaakt. 

De toekomst van Het Archieftraject

Na deze vijfde editie heeft Het Archieftraject ondertussen 32 instellingen en gezelschappen begeleid met hun archiefplannen. En we zijn zeker nog niet klaar! Graag ondersteunen we nog meer makers en instellingen in het beter bewaren van hun archief. Daarom wordt Het Archieftraject  doorontwikkeld en onder de loep genomen. 

De volgende editie van Het Archieftraject vindt plaats in het voorjaar van 2024. Dan wordt een nieuwe lichting deelnemers met hulp van een coach vier maanden lang begeleid bij het maken van hun archiefplannen. 

Heb je geen vier maanden om hieraan te werken, maar wil je wel een goed begin maken? We organiseren een introductieworkshop Het Archieftraject XXS waarin je in 3 uur de basis meekrijgt zodat je vervolgens zelf de weg kunt vinden. Op 1 juni organiseert het Netwerk Archieven Design en Digitale Cultuur al de workshop voor design en digitale cultuur, en in het najaar organiseert Podiumkunst.net de workshop voor de podiumkunsten.

Ondertussen werken we ook aan een verkorte versie van Het Archieftraject die zich specifiek richt op het beschrijven van het archief. Gedurende 2 maanden word je bij de hand genomen om het archief in kaart te brengen zodat jij en anderen weten wat je hebt en waar het ligt. Een ideale voorbereiding voor een verhuizing, overdracht of handig om te hebben zodat ook collega’s precies weten waar alles is. 

Ben je geïnteresseerd om meer te weten te komen over deze trajecten? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief, of meld je alvast aan voor de volgende editie van Het Archieftraject.

Wil je meer weten over de deelnemers van de afgelopen editie? Lees dan hier een serie interviews met de deelnemers

door Guido Jansen