Muziekweb staat bekend als dé muziekbibliotheek van Nederland en heeft één van de grootste collecties muziekopnamen van Europa; 650.000 cd’s en 650.000 andere geluidsdragers. Nog elke week dijt de collectie uit door de aanschaf van alle nieuw verschenen cd’s en lp’s in Nederland. Via de openbare bibliotheken leent Muziekweb cd’s uit en informeert luisteraars op de website over muziekgenres, componisten, en stijlen. Binnen de muren van de Nederlandse bibliotheken kunnen alle 650.000 cd’s onbeperkt beluisterd worden: muziek in de bibliotheek. Voor deze duik in het depot leidt Susan Beckers ons rond in het magazijn waar de kasten vol staan met rijen lp’s, cd’s, muziekvideo’s en meer.
De Centrale Discotheek Rotterdam: 60 jaar!
Dit jaar bestaat de Centrale Discotheek zestig jaar. In 1961 richtte Rob Maas de Centrale Discotheek op: toen nog voor de uitleen van lp’s (bekijk dit filmpje van Rob Maas over de oprichting). In 1996 werd Muziekweb geboren, met een uitgebreide gids en informatie over muziek en met een zeer gebruikersvriendelijke catalogus van alle cd’s en een deel van de lp’s. Susan: “Wij hebben een uitleencollectie, maar ondertussen is die ook een enorme archiefcollectie geworden doordat wij al zo lang verzamelen en alles bewaard hebben. Dit in tegenstelling tot andere bibliotheken die vaak saneren, of bij het aanschaffen van nieuwe cd’s de oudere cd’s afstoten.” Muziekweb heeft daarnaast ook een aantal bijzondere collecties van opgeheven Nederlandse muziekinstellingen overgenomen en op de website van Muziekweb toegankelijk gemaakt.
Muziek opnemen en afspelen
Bij Muziekweb draait het letterlijk om het draaien van muziek. De verschillende geluidsdragers in de collectie van Muziekweb – waaronder wasrollen, 78-toerenplaten, lp’s, cd’s, muziekvideo’s en dvd’s – geven een beeld van de snelle technologische ontwikkelingen van het opnemen en weer afspelen van muziek. De wasrol – een cilindervormige buis van was waarin groeven zijn gemaakt – is één van de eerste uitvindingen om geluid op te nemen en weer af te kunnen spelen (lees hier de toelichting van Tim de Wolf over wasrollen en de fonograaf). Muziekweb heeft hun collectie van ongeveer 575 wasrollen uit de periode 1902-1925 volledig gedigitaliseerd op de website.
Susan laat ons ook een kast vol met 78-toerenplaten zien. “De 78-toerenplaat is een van de opvolgers van de wasrol. Deze moeten nog gedigitaliseerd worden en de metadata moet nog worden verwerkt. In de kelder en op de externe locatie van Muziekweb in Zuid staan bovendien nog de lp’s.” Maar ook de collectie van de arthouse films van de Cinematheek Nijmegen en de speelfilms van Filmbieb zijn in diezelfde kelder te vinden.
De weg vinden in het magazijn
Susan: “Elke dag lopen medewerkers, waaronder ik, door het magazijn om de aangevraagde cd’s voor uitleen te verzamelen en weer terug te plaatsen als ze ‘thuis’ zijn gekomen.” In het magazijn is het behouden van de volgorde van de cd’s in de kasten en op de planken dan ook ontzettend belangrijk. De cd’s en lp’s zijn ingedeeld op genre en niet op alfabetische volgorde. “Toen we nog een open uitleen hadden, waren de cd’s en lp’s in bakken per genre ingedeeld zodat mensen gemakkelijk binnen een genre konden grasduinen. De huidige indeling van het magazijn in genres is daar nog een gevolg van.”
Ontwikkelingen in know-how
Naast technologische ontwikkelingen zijn er dus ook praktische ontwikkelingen rond het uitlenen van muziek bij Muziekweb aan te wijzen. Een ander gevolg van de open uitleen in bakken is bijvoorbeeld dat sommige oudere cd’s naast een nummer ook zijn voorzien van een reeks stickers met een oplopende kleurcode die correspondeert met een genre en een plaatsje in de bak -en inmiddels op de planken. Susan lacht: “Vroeger deden we met de medewerkers wel eens wedstrijdjes over wie de snelste was in het goed terugzetten van de cd’s.” En dan is er nog de nostalgische buizenpost waarmee cd’s uit het magazijn van boven naar beneden konden worden gestuurd om medewerkers loopbewegingen te besparen.
Aan de lopende band digitaliseren
De nieuw verschenen cd’s die Muziekweb aanschaft worden eerst verwerkt en ingedeeld in de catalogus. Vervolgens worden de tracks – de nummers op de cd’s – in de zogenaamde digitaliseringsstraat geript. De gedigitaliseerde cd’s kunnen daarna worden geleend, volledig worden beluisterd in de bibliotheek, of 30 seconden op de website van Muziekweb.
Het digitaliseren van de lps is een wat ingewikkelder verhaal. Susan legt het ons uit: “De lp’s hebben we nog niet allemaal gedigitaliseerd, wat betekent dat de verschillende tracks op de platen nog niet in het systeem staan. Maar om toch te weten welke nummers er op de platen staan maken onze vrijwilligers scans van de hoezen van de lp’s.” Uiteindelijk is het de droom om naast alle cd’s ook de lp’s te digitaliseren. Zo wordt dagelijks aan het doel van Muziekweb gewerkt om muziek en informatie over muziek zo toegankelijk en laagdrempelig mogelijk aan te bieden.
Met de zestigjarige verjaardag van Muziekweb vindt ook een belangrijke verandering plaats. Per 1 januari 2022 fuseert Muziekweb met het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid. Met deze fusie voegt de enorme muziekcollectie van Muziekweb zich samen met de audiovisuele collectie van Beeld en Geluid. De naam en de diensten van Muziekweb, inclusief de uitleen van muziek, blijven gelukkig bestaan en worden uitgebreid met deze samenwerking.
In de reeks “een duik in de depots” leiden medewerkers van de consortiumpartners ons rond door hun collectie. We nemen een kijkje in de kelders, kasten en gangen van deze podiumkunstarchieven en ontdekken een aantal van de schatten die er te vinden zijn. En ondertussen bespreken we de uitdagingen, kansen en de status van het digitaliseren van de podiumkunstcollecties.
