Archiveren in de wereld van de podiumkunsten betekent niet alleen het bewaren van waardevolle documenten en objecten, maar ook het inspireren van toekomstige generaties door de verhalen van vandaag te koesteren. Podiumkunst.net biedt sinds 2024 persoonlijk advies op maat via een team van bevlogen archiefcoaches. Eerder maakten we kennis met archiefcoach Nynke Kuipers. Vandaag stellen we met trots aan jullie voor: Heleen van der Donck. Heleen vertelt ons hoe zij met haar passie en expertise het archiveren benadert. Met haar aanpak helpt Heleen deze soms ondergewaardeerde taak om de werkomgeving van gezelschappen, makers en ensembles een stuk overzichtelijker te maken.
Ik vind het belangrijk om te laten zien hoe archiveren de werkprocessen en de creatieve ruimte kan verbeteren.
Een gevarieerde reis
Heleens pad in de wereld van archivering en podiumkunsten is er een van afwisseling en avontuur. Ze begon haar academische carrière aan het University College Utrecht, waar ze geschiedenis en politieke wetenschappen studeerde, met een bijzondere interesse in erfgoed en podiumkunsten. Tussen haar bachelor en master nam Heleen een tussenjaar, waarin ze een half jaar stage liep bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Hier werkte ze aan projecten over religieus erfgoed en gedeeld cultureel erfgoed met andere landen.
Na haar bachelor volgde ze een master Bestuurskunde aan de Universiteit Leiden, in de hoop zich te richten op beleid binnen de cultuursector. Echter, de focus van de opleiding lag elders, met nadruk op grote internationale kwesties zoals milieu, immigratie en big data, die Heleen minder aanspraken. Vervolgens besloot ze te auditeren voor de Koningstheateracademie in Den Bosch om haar passie voor theater en creativiteit te volgen. Hier studeerde ze vier jaar later af als theatermaker. Gedurende haar opleiding aan de Koningstheateracademie verfijnde Heleen haar vaardigheden als theatermaker en -docent, terwijl haar passie voor het bewaren van de geschiedenis van de podiumkunsten bleef groeien.
Een veelzijdig professional
Heleens professionele leven is een mozaïek van activiteiten. Naast haar rol als archiefcoach bij Podiumkunst.net, werkt Heleen parttime als administratief ondersteuner bij Studio 52nd in Amsterdam en als theaterdocent bij De Vrijstaat in Utrecht. Bovendien werkt ze aan haar eigen productie die binnenkort te zien zal zijn op het Amsterdam Fringe Festival. Haar rol bij Podiumkunst.net voegt een nieuwe dimensie toe aan haar werk, waarbij ze haar passie voor erfgoed en podiumkunsten op een praktische en creatieve manier combineert. Dankzij haar combinatie van academische kennis en praktijkervaring begrijpt Heleen zowel de historische waarde als de artistieke context van de podiumkunsten. Dit maakt haar perfect voor haar rol als archiefcoach.
De magie van archiveren
Wat trok Heleen aan in de rol van archiefcoach bij Podiumkunst.net? Het was de kans om haar liefde voor podiumkunsten en erfgoed te combineren met haar organisatorische vaardigheden. In 2023 gaf ze al een tipje van de sluier als gastspreker in de Podiumkunst.net webinar Documenteren voor Dummies: Een goed begin. Nu, als volwaardig archiefcoach, mag ze echt vlammen. Voor Heleen gaat archiveren verder dan alleen het opslaan van documenten;
Het gaat om het vastleggen van het verhaal achter elke voorstelling.
Good practices
“Een goed archiefplan is essentieel,” benadrukt Heleen. Ze legt uit dat archiveren draait om zorgvuldigheid en systematiek. Het gaat om het inventariseren en ordenen van materialen, maar ook om het opzetten van systemen waarin iedereen binnen een organisatie weet hoe documenten worden beheerd en teruggeplaatst. Als archiefcoach bij Podiumkunst.net werkt Heleen momenteel samen met Het Zuidelijk Toneel aan het organiseren van hun archief. Deze uitdagende taak omvat het creëren van structuur, het ontwikkelen van toegangsprotocollen en het definiëren van de toekomstige rol van het archief binnen de organisatie. Heleen vertelt enthousiast: “Ik vind het heel tof om aan de slag te gaan in hun verhuisdozen vol met van alles en nog wat, om samen te ontdekken wat er allemaal is.
Het verhaal dat verstopt zit in alle archiefdozen die je nog niet geïnventariseerd en geordend hebt, dat is wat me het meest motiveert.
Een toekomstgerichte aanpak
“Als maker ben ik zelf heel erg bezig met het gestructureerd bewaren van mijn eigen materiaal. Niet zozeer voor het nageslacht, want dat vind ik eigenlijk het minst interessant, maar vooral voor mezelf, zodat ik het weer terug kan vinden. Iets wat ik geschreven heb, maar niet heb gebruikt, kan twee jaar later zomaar weer inspireren of direct bruikbaar zijn. Het georganiseerde bewaren van mijn materiaal heeft voor mij de meeste waarde, omdat alles wat ik heb gemaakt altijd waarde heeft. Ook als ik het niet gebruik, kan het opnieuw inspireren of in een nieuwe context gezien worden. Als dat niet georganiseerd is, ben je het kwijt. Zo simpel is het.” Voor Heleen is archiveren meer dan alleen het bewaren van documenten; het is het vastleggen van de creatieve reis en geschiedenis van gezelschappen en makers.
Door archivering helpen we de geschiedenis van de podiumkunsten levend te houden en de evolutie van artistieke visies vast te leggen.
Haar werk bij Podiumkunst.net draagt bij aan het bewustzijn van het belang van archivering en helpt de podiumkunsten in Nederland te behouden voor toekomstige generaties. Heleens verhaal illustreert het belang van archivering binnen de podiumkunsten en de waarde van een toegewijde archiefcoach. Haar passie voor het behouden en delen van artistieke erfenissen drijft haar werk aan en inspireert anderen om hetzelfde te doen. In een wereld die voortdurend in beweging is, biedt het archief een ankerpunt waar verleden, heden en toekomst samenkomen in een prachtige symfonie van creativiteit en herinnering.
