“Als je de regie-boeken van Jean Vilar leest dan krijg je op een gegeven moment een inzicht van de stijl en werkmethode van die man.” Voor regisseur en toneelspeler Hans Croiset is Vilar (zie in de jaren ’50 en ’60 het Théâtre National Populaire in Parijs leidde) het grote voorbeeld. Hij vertelde op 5 september tijdens het Nederlands Theaterfestival over zijn eigen werkboeken op een bijeenkomst over de uitdagingen van het archiveren in de podiumkunsten.
Tijdens deze sessie, georganiseerd door Allard Pierson, Stichting TiN en Podiumkunst.net, legde Lisa Lucassen – die bij Allard Pierson collectiespecialist is voor de Theatercollectie – uit hoe die enorme collectie wordt beheerd en nog steeds wordt uitgebreid. Jaarlijks wordt van een representatieve selectie van honderd voorstellingen materiaal opgevraagd bij de producenten en daarnaast wordt intensief contact onderhouden met seniore theatermakers of hun erven. Zo werd onlangs het archief van Michael Matthews overgedragen aan de collectie en komt het werk van Freek de Jonge stukje bij beetje bij de collectie terecht.
En dus ook de collectie van Hans Croiset, al zei die gekscherend dat hij er alweer spijt van had. Onder de vrolijke en nieuwsgierige leiding van twee acteurs van het jonge theatercollectief Blauwdruk vertelde Croiset over hoe hij begon met zijn werk te verzamelen – eerst alleen de recensies over zijn voorstellingen, later een fase waarin hij veel te veel weggooide, en ten slotte een systeem met een map voor iedere productie. Die collectie werd onlangs door de met Croiset bevriende archivaris en theaterliefhebber Jan de Krijger opgeruimd en deels gedigitaliseerd.
Marit Adriaanse, archivaris van de Ulrike Quade Company, vulde dit verhaal aan met de uitdagingen voor makers die in digitale tijden theater produceren: te veel materiaal; technisch complexe processen – Ulrike Quade Company werkt veel met robots en de besturing daarvan vergt specifieke kennis; en iteratieve repetitieprocessen, met veel doodlopende wegen en ongezochte vondsten. Voor dat laatste ontwikkelde Marit een methode waarbij ze makers eens per twee weken interviewde om hun werkproces vast te leggen – al zei ze er meteen bij dat niet alle makers even enthousiast zijn over het ‘huiswerk’ dat ze hen opdraagt.
De middag werd afgesloten door Simon van den Berg – domeincoördinator theater van Podiumkunst.net – die een hand-out presenteerde voor makers en instellingen die zelf aan de slag willen met hun archief maar niet weten wat van belang is om te bewaren: de Quick Start Guide. Ontvangers van het eerste exemplaar waren de makers van Blauwdruk. Het is nu aan hen en andere jonge makers om net zo’n mooi archief op te bouwen als Hans Croiset.
