In 1970 ging pianist en arrangeur Frans Elsen op reis naar Noorwegen. In een blokhut in the middle of nowhere werkte hij aan zijn Noorse Cyclus waarvan de titels zijn vernoemd naar kleine plaatsjes die Frans in Noorwegen bezocht. Een paar jaar later, in 1973, werd in Hilversum voor de Radio Nederland Wereldomroep een studio opname gemaakt van deze Noorse Cyclus door het Frans Elsen Septet. Na de wereldwijde uitzending werden de tapes met opnamen, foto’s van studio opnamen en delen van de bladmuziek opgeslagen in verschillende archieven en privécollecties.
Het Frans Elsen Septet bestond destijds uit altsaxofonist Piet Noordijk, trompettist Eddie Engels, gitarist Wim Overgaauw, basgitarist Rob Langereis, drummer Eric Ineke, en percussionist Wim van der Beek. Eric Ineke schrijft in het cd-boekje van Norway over het ontstaan van het Septet. Frans Elsen had hem opgebeld, omdat “hij een Noorse Cyclus had geschreven en die wilde hij kennelijk graag in een ‘hippe’ samenstelling uitvoeren,” onder andere met Piet Noordijk. Tenorsaxofonist en fluitist Ferdinand Povel en basgitarist Victor Kaihatu speelden ook op bepaalde momenten in het Septet.
Inmiddels is de cd Norway met de originele opnamen van het Frans Elsen Septet uitgebracht (hier te bestellen). Frank: “Wat ik het bijzondere eraan vind: ik heb er een project van gemaakt waarbij verschillende clubjes bij elkaar komen. Beeld en Geluid, het Wereldomroeparchief, het Nederlands Jazz Archief als voortrekker met de kennis en documentatie over de archieven en Eric zelf. En dan is er nog Stichting Omroep Muziek, waar een gedeelte van de bladmuziek van de originele arrangementen die voor die opnamesessies gebruikt zijn ligt. Deze bladmuziek wordt voor de concertreeks gebruikt die deel uitmaakt van de pilot en wordt geleid door Eric Ineke.”
De rol van Podiumkunst.net
Dit pilotproject van Podiumkunst.net laat volgens Frank zien “wat er kan ontstaan als je podiumkunstarchieven laat samenwerken. Het project is een ultieme aaneenschakeling van verschillende archieven en leidt ook nog tot een nieuwe podiumbeleving. Bovendien wil ik uiteindelijk alle jazz opnamen uit het archief van de Wereldomroep graag digitaal beschikbaar stellen op Spotify, zodat ook een jong publiek bereikt wordt. Ik zei tegen Eric, die tevens co-producer van de cd Norway is: ‘Het is zo fris en funky en ik vind eigenlijk dat de stukken hun tijd wel vooruit zijn.”
Toevallige ontdekkingen: het verhaal achter de Noorse Cyclus
Het verhaal hoe de Noorse Cyclus is ontstaan is op een wonderlijke manier boven water gekomen. Frank: “Er kwam hier op kantoor bij het Nederlands Jazz Archief een man, Rob Koster, om de materialen van zijn vader Piet Koster aan ons te doneren. Piet Koster was een ontzettend fanatieke jazzdocumentalist en -archivaris. Ik had de Noorse Cyclus van het Septet opstaan om te proefluisteren. Rob zei toen: ‘Wat een mooie muziek, wat is dat?’ Ik legde het uit, waarop Rob vervolgens zei: ‘Maar daar weet ik alles van! Want Frans Elsen was toen op vakantie met mijn ouders in Noorwegen, en daar was ik bij!’ Daarmee was het ontstaan van de Noorse Cyclus van Elsen opeens verklaard.”
De rijke bron van het Wereldomroeparchief
Frank voorziet dat er nog veel meer in het Wereldomroeparchief zit waar de partners van Podiumkunst.net uit kunnen putten. “Ik denk dat er in het Wereldomroeparchief niet alleen maar materiaal zit waar het Nederlands Jazz Archief iets mee kan. De Theatercollectie van de Universiteit van Amsterdam (Allard Pierson) kan gebruik maken van de vele theater- en cabaret registraties en er zit ook veel klassieke muziek in het archief. Wat dat betreft, aldus Frank’s enthousiaste en vrolijke slotnoot, “is het pilotproject rond het Frans Elsen Septet nog maar een beginnetje van wat er allemaal nog kan worden gedaan met de verborgen schatten in het Wereldomroeparchief en podiumkunstarchieven. Er ligt een immens archief met briljante opnames van Nederlandse jazz uit de periode 1957 tot 2000.”
